Sanne Demir is strateeg bij De Combinatie van Factoren.
Mijn wat grijzere collega’s komen nog wel eens met verhalen uit die Goede Oude Tijd. Creatieve hoogtijden waarin de marketingbudgetten niet op konden, innovaties die tegenwoordig klassiekers zijn en tomeloze energie waardoor lange werkdagen opgevolgd werden door feesten nog steeds legendarisch zijn. De tijd die de jongere collega’s slechts uit de serie Mad Men kennen. Ik betrapte mezelf erop dat ik soms kon balen, dat ik die tijd heb gemist. Wat een thrill moet het geweest zijn om die energie mee te maken.
Confronterende keerzijde
Maar dan komt er weer zo’n rapport uit. Over de Voice, over de NPO, turntrainers en zo ongeveer de hele voetbalwereld, zo lijkt het wel. Met feiten en verhalen over angstculturen, misbruik en misogynie.
En dan denk ik aan de andere kant van de Mad Men cultuur die de reclame ooit rijk was. Ik besef me dat ik in die tijd nooit strateeg, nooit gedragsdeskundige had kunnen zijn. Dat ik me misschien niet eens veilig had gevoeld, op het kantoor waar ik nu zo van geniet. Dat haalt de glans er toch een beetje vanaf.
Tegelijkertijd kan ik ook hoop putten uit juist die vergelijking. Want het laat zien dat normen kunnen veranderen. En dat is de kern van verbetering.
Een cultuur is groter dan een bullebak
Niemand kan in zijn eentje een angstcultuur in stand houden. Natuurlijk zijn de grootste bullebakken dominant. Maar om een cultuur te ontwikkelen heb je een groep nodig. Want cultuur wordt gevormd door dat wat we delen. Sociale cohesie, met gedeelde normen, waarden en rituelen.
En dat is goed nieuws. Want een groepsnorm is geen staccato gegeven. Cultuur ontwikkelt zich met de mensen en de tijd mee, als de groepsnorm zich herstelt. Het kán dus echt anders.
Dat wil niet zeggen dat het makkelijk is. Het veranderen van een angstcultuur is niet zomaar opgelost, door de bullebak(ken) te verwijderen. Zij zíj́n immers niet de cultuur, ze zijn er onderdeel van. De facilitators, de machtsstructuren, de conflicterende belangen en de afgewende blikken spelen allemaal een rol.
Nederland heeft geoordeeld
Maar dit alles begint bij de groepsnorm. Bij wat we normaal vinden, en wat niet. En dit met elkaar te delen. Het NPO-rapport heeft duidelijk aangegeven dat een grote meerderheid van de respondenten heeft geleden onder de cultuur binnen de organisatie. En heel Nederland heeft inmiddels geoordeeld: we vinden dit niet normaal.
De norm is aan het veranderen. En dat is de hoopvolle eerste stap, die een andere cultuur mogelijk kan maken. Dat hebben we eerder gezien. Denk nog maar eens terug aan Mad Men.
Bye bye Mad Men
Van de onstuimige praktijken uit de serie is tegenwoordig weinig meer te merken. De reclame is nog steeds lekker creatief. Maar de grenzeloosheid is eraf. Zowel in de budgetten, als in de feesten én de interne cultuur.
Ik kan natuurlijk alleen voor mezelf spreken. Maar binnen dat kader kan ik met genoegen concluderen dat ik in deze tijd wél op mijn plek zit in de reclame. Als serieuze jonge vrouwelijke strateeg. De cultuur van de reclamewereld is veranderd. En als Mad Men veranderen kunnen, kunnen normale mensen het ook.
Wil je ook eens sfeer proeven bij een modern creatief bureau, zonder Mad Men? Kom dan eens langs, vinden we gezellig. Zijn we heel open over.
Deze column verscheen ook op Marketing Report.
