Sanne Demir is strateeg bij De Combinatie van Factoren.
De afgelopen weken ben ik voor een project helemaal in de wereld van opticiens gedoken. Terwijl het thema Zien constant in mijn achterhoofd sluimert – zo gaat dat in een strategenbrein tijdens zo’n deep-dive in een onderwerp – word ik me er ook meer bewust van hoe ik naar dingen kijk. Letterlijk en figuurlijk. En valt het me ineens op, hoe sterk je kennis- en skillset je wereldbeeld beïnvloedt. Zelfs zónder Apple Vision Pro.
Always-on
Zo ben ik bijvoorbeeld gedragsdeskundige. Ik weet veel over waarom mensen doen wat ze doen en welke triggers dit gedrag kunnen beïnvloeden. Dat is geen knopje dat ik aanzet wanneer ik aan het werk ben en een gedragsvraagstuk voor me heb liggen. Die kennis zit altijd in het stopcontact van mijn brein geplugd. Het is een bril die ik niet af kan zetten. Ook niet als ik een rondje loop, een feestje vier en zelfs niet als ik vakantieganger speel.
Voelsprieten
Nu ik er zo over nadenk, realiseer ik me dat ik het proces in mijn hoofd een beetje kan vergelijken met een klassieke festivalervaring. Ken je dat fenomeen, dat je op een groot festival of clubavond aanvoelt dat er iets verandert in de groepsdynamiek, nog voordat de opbouwende agressie in een zichtbaar gevecht uitmondt? En dat je daar instinctief op reageert, waardoor je eigenlijk altijd al ver genoeg bij het gevecht vandaan bent, voordat het echt start? Dat is een beetje hoe het voelt om constant – onbewust – menselijk gedrag om me heen te scannen en mogelijke invloeden te inventariseren. Je creëert een soort voelsprieten. Een gekleurde bril, waarmee je de wereld bekijkt en interpreteert.
Sanne de spion
Mijn vrienden grappen altijd dat ze er ooit achter gaan komen dat ik een spion bleek te zijn. Zij kunnen er keer op keer weer om lachen, als ik stiekem een gesprek afluister op het terras. Als ik me hardop afvraag waarom een random langslopend persoon een bepaalde keuze maakt. Of als ik hoofdschuddend langs een onduidelijk informatiebord loop. Met mijn oog voor gedrag houd ik namelijk automatisch mijn omgeving in de gaten. En dat gaat alsmaar door.
Olifantenpaadje
Bijvoorbeeld ook als ik een rondje door de stad loop en moet gniffelen om de naïviteit van een straatontwerp, bij het zien van een o zo voorspelbaar olifantenpaadje in een prachtig afgewerkte stoepbocht. Tja, denk ik dan. De machtige kracht van inertia – de eeuwige energiebespaarder – is niet om te kopen met een mooi omweggetje. De kortste weg wint altijd.
Het is geen knopje dat ik aanzet wanneer ik aan het werk ben. Gedragskennis zit altijd in het stopcontact van mijn brein geplugd.
Nog eentje dan
Op een feestje kan ik niet negeren hoe groot de invloed van een descriptieve norm kan zijn. Je weet wel: dat wat anderen ook doen en we dus normaal vinden. Drinken de meeste mensen nog een drankje? Dan gaan de twijfelaars daar zelden tegenin. Maar staan er twee mensen op? Dan is het feestje afgelopen en gaat iedereen naar huis.
Social proof
En zelfs op vakantie, wanneer ik met een duidelijke bestemming toch heel ergens anders beland omdat ik in gesprek of in gedachten ben. Gebrek aan oriëntatievermogen? Absoluut. Maar waarschijnlijk ben ik meestal gewoon met de stroom meegelopen. Zo sterk kan social proof zijn werk doen.
Gedragsbril
En zo zie ik altijd een extra laag in mijn omgeving. Zonder Apple Vision Pro VR-bril en terwijl ik – net als overigens meer dan een miljoen andere twintigers – een opticien nodig heb om mij goed te helpen kijken. Zo zie je maar dat zien meer is dan kijken. En dat de bril die je draagt je wereldbeeld beïnvloedt.
Ik draag een gedragsbril, wat voor bril draag jij?
Naar welke opticien ik ook ga, ik eindig altijd weer met een wereldbeeldbril. En een pakketje gedragslenzen.
Deze column verscheen ook op Marketing Report.
